Polska i jej wschodni sasiedzi

Od schylku sredniowiecza stosunki miedzy Polska a jej wschodnimi sasiadami nabieraly coraz wiekszego znaczenia. Szczegolnie po Unii Lubelskiej (1569r.) widac coraz wiekszy wplyw jezyka i kultury polskiej na wschodnie obszary panstwa. Na ziemie te naplywali Polacy, a miejscowa szlachta ruska polonizowala sie i przyjmowala katolicyzm. Zaczela sie takze zbrojna konfrontacja z panstwem moskiewskim oraz wojny kozackie. W XX wieku rewolucja bolszewicka zaczela likwidacje kresowej elity polskiej, a pozniej takze polskiego chlopstwa, opierajacego sie sowietyzacji. Natomiast w II RP na Kresach poludniowo-wschodnich zaczal sie rozwijac, oparty na darwinizmie spolecznym, szowinistyczny nacjonalizm ukrainski (partia OUN), a w latach II wojny swiatowej takze UPA, ktory doprowadzil do ludobojstwa tamtejszej ludnosci polskiej. Po wojnie Polska utracila Kresy, ale pamiec o ludobojstwie, jakiego tam dokonano, nadal stanowi problem moralny i polityczny, zwlaszcza ze na terenie panstwa ukrainskiego rosna wplywy ideologii OUN. Niestety, nie wszystkie sily polityczne w III RP wlasciwie rozumieja tamtejsza sytuacje, zamykajac oczy na fakty nie do przyjecia z polskiego punktu widzenia, lacznie z postulatami odebrania Polsce 19 powiatow. Jak pisze jeden z autorow, Grzegorz Mazur: "Po odzyskaniu niepodleglosci przez Ukraine w 1991r. bardzo szybko pojawily sie na porzadku dziennym w spoleczenstwie tego nowo powstalego panstwa problemy zwiazane z tozsamoscia narodowa, pamiecia historyczna i tradycjami. Ukraina, poza krotkotrwalymi epizodami, nie miala w swej przeszlosci tradycji istnienia silnego panstwa. [...] Sprawa sformulowania panstwowej polityki historycznej w tej sytuacji stawala sie rzecza konieczna/ Oprocz owej polityki historycznej kwestia istotna bylo podjecie badan nad sprawami, ktorymi do tej pory historycy nie mogli sie zajmowac Wyjatek stanowila tutaj historiografia emigracyjna [...]. Na Zachodzie byli czlonkowie OUN, UPA i zolnierze 14 Dywizji SS Galizien, zajmujacy czesto eksponowane stanowiska w strukturze spolecznej, prowadzili dzialalnosc apologetyczna wobec Stepana Bandery i innych przywodcow oraz calego ukrainskiego ruchu nacjonalistycznego. [...] Za swego rodzaju symbol mozna uznac tutaj dzialalnosc Slawy Stecko, ktora po smierci meza Jaroslawa Stecki stanela w 1986r. na czele OUN na emigracji, ale juz w 1992r. powrocila na Ukraine, gdzie zalozyla odwolujaca sie do tradycji OUN partie Kongres Ukrainskich Nacjonalistow. Od 1997r. do smierci w marcu 2003r. sprawowala mandat do Rady Najwyzszej." W ksiazce, skladajacej sie 16 artykulow, poruszono wiele kwestii zwiazanych z naszym dziedzictwem i obecnoscia na wschodzie, m.in. problemy dot. biezacej polityki, ktora szczegolnie na odcinku ukrainskim budzi wiele slusznych kontrowersji. Autorami sa politolodzy, historycy, religioznawcy i in.