Kulturowa historia tytoniu

Iain Gately (ur. 1965), brytyjski pisarz, autor powiesci, a jednoczesnie historyk kultury, opisal dwa nader wazne (nawet jesli malo powazne) zjawiska kulturowe: picie (alkoholu) i palenie (tytoniu). "Kulturowa historia alkoholu" (Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2011) relacjonuje historie pierwszego, niniejszy tom - drugiego zjawiska. Panuje opinia, ze historia tytoniu Gately'ego to najlepsza rzecz, jaka na ten temat dotychczas napisano. Zywa, pelna humoru narracja i sensacyjne fakty sa jak zwykle zaleta tego pisarstwa. Autor rekonstruuje donioslosc dla historii zjawisk, zdawaloby sie, trywialnych. Uprawa tytoniu byla podstawa bytu pierwszych amerykanskich kolonii i odegrala nieposlednia role w finansowaniu amerykanskiej rewolucji (wiekszosc sygnatariuszy Deklaracji Niepodleglosci uprawiala te rosline). Palono od tysiecy lat - najpierw prawdopodobnie w Ameryce Poludniowej. Bialy czlowiek jednak nie tylko palil, lecz takze zul tyton i zazywal tabaki. Bywaly okresy, ze te formy spozycia dominowaly. Gately przywoluje obrazy przeszlosci, o ktorych nawet bysmy nie pomysleli - jak zaplute dywany amerykanskiego Kongresu we wczesnym XIX wieku, gdy dominowalo zucie tytoniu. Papierosy sa poznym, ale najpopularniejszym dzis wynalazkiem. W 1945 roku w Anglii palilo je 80% mezczyzn. Na koniec przeczytamy o cygarze Clintona w ... Moniki i - coz, w koncu nie jest to opowiesc o przyjemnostkach, lecz historia szalenstwa ludzkosci - o grozbie raka pluc jakze pozno odkrytej, bo dopiero pol wieku temu.