Hrabina Cosel

Hrabina Cosel nalezy do najbardziej znanych i najczesciej wydawanych powiesci Jozefa Ignacego Kraszewskiego. W nadzwyczaj bogatym dorobku literackim pisarza zajmuje z pewnoscia szczegolne miejsce. Przede wszystkim jako wybitne osiagniecie artystyczne. Ale nie tylko. Wraz z kolejnymi powiesciami: Brühlem i Z siedmioletniej wojny stanowi nieodlaczna czesc tzw. trylogii saskiej, ktora w sposob zajmujacy i barwny, a do tego jeszcze niezwykle sugestywny, opisuje czasy panowania Wettynow. Obydwa te wzgledy - artystyczny oraz ideowy - mialy zatem decydujacy wplyw na realizacje pomyslu kolejnej edycji Hrabiny Cosel, jak i calego - wspomnianego wyzej - "cyklu" powiesciowego. Nie sadzimy, abysmy w koncu potrzebowali zapewniac czytelnikow naszych, iz cala ta historia hrabinej Cosel, we wszystkich zarysach, wypadkach, charakterach, jest jak najscislej prawdziwa. Taka ja nam podaly mnogie pamietniki epoki: Haxthausen, Pöllnitz, Loen i inni. Wyobraznia nie potrzebowala dodawac prawie nic do tak bogatego materialu, ale go tylko wypelnic. Jest to jedna strona epoki i panowania, ktore sie i nam czuc dalo, widziana z Saksonii i z profilu. Krol August nie ma w niej pieknej roli, ale ta, jaka mu nadaja dzieje, jest scisle prawdziwa. Wielu szczegolow pelnych charakteru, ktore by dzieje scierpialy, powiesc zniesc nie mogla. (fragment powiesci)